Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?, Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü tamamen kurudu mu? İşte detaylar...
Aral Gölü eski haline döner mi? Aral Gölü tamamen kurudu mu?
Aral Gölü, Kazakistan ve Özbekistan sınırı içinde bulunan ve dünyanın en büyük 4 gölünden biri olan tuz gölüdür. Sovyetlerin yeni ekonomik modeli uyarınca 1960'lardan itibaren pamuk tarımı için yoğun ve geniş çaplı sulama faaliyetlerine girişilmiş ve Aral gölünü besleyen nehirlerin suyu ciddi oranda kullanılmıştır. O günden itibaren göl şiddetli bir kuruma ve küçülme sürecine girmiştir. İlk etapta göl kuzey ve güney kısımlara ayrılırken; 2003 yılında da gölün batı ve doğu olarak ayrıldığı gözlemlenmiştir. Güney Aral gölü hala küçülmektedir, suları kirlenmekte ve tuzlanmaktadır, bundan ötürü gölün doğal ekosistemi çökmüş durumdadır.
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
Geçtiğimiz yıllarda yüz ölçümü 68 bin kilometrekare olan göl, günümüzde yüzde 90 oranında su kaybı yaşayarak kurudu. Bunun tek sebebi de insanoğlu tabiki... Orta Asya’da yer alan, inci tanesi konumundaki gölün kuruması, insanlığın neden olduğu en büyük çevre felaketlerinden biri olarak tarihi geçti...
Aral gölü çöküntüsü milyon yıl önce oyuklar meydana geldi ve oluşan oyuklar, jeolojik dönem süresince Seyhun nehrinin boşaltmasıyla kısmen suyla dolmaya başladı. pleyistosen dönemi başı ve ortasında kuru bir dönem geçiren Aral gölü bu sefer de Ceyhun'un havzası oldu ve su seviyesini yükseltti.
Tarih içerisinde görece kuru periyotlar geçirse de iki nehir ortaklaşa olarak sularını Aral gölü'ne boşaltmıştır.1960'lara dek Aral gölü bu nehirlerce yüksek seviyede bir su varlığında tutulmuştur. Aral gölü'nün su varlığı yıllık hatta sezonluk olarak ciddi değişimler göstermektedir zira kurak bir iklim çevresinde yer alan göl çöllerle kaplıdır. Uzun aralıklarla yüzyıllar içindeki ölçeklere bakılırsa su seviyesi değişimleri 6 metre gibi çok komik ölçülere yaklaşmaktaydı. Kışları soğuk ve yağışsız, yazları ise çöl sıcaklarıyla geçmekte ve kıt olan yağış miktarı da bahar mevsimlerinde düşmekte olan ve Yıllık yağış ortalaması neredeyse yok denilecek kadar az..
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
1960’larda içinde çeşit çeşit canlının yer aldığı, birçok ailenin balıkçılık ile geçimini sağladığı Aral Gölü, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti Nukus kentiyle birlikte onlarca limanın aktif durumda olduğu ve ticari gemilerin geçtiği bir havza konumundayken şimdilerdeyse tıpkı bir çöl haline geldi... Aral Gölü, su yatağı, üzerinde bu felaketin görgü tanıkları olan paslanmış yolcu ve yük gemilerine artık ev sahipliği yapıyor.
İşte insanoğlunun bilinçsiz pamuk sulama ve pirinç üretimi işleminin neden olduğu bu felaket yüzyıllardır su taşıyan bir gölü adeta bir çöle dönüştürdü. Aral plansız bir şekilde kullanıldı ve neticesinde göle Siriderya’dan akan suyun tamamı ve Amuderya’dan gelen kaynağın ise bir bölümü durdu.
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
Aral gölünün kuruması sadece su sıkıntısını doğurmakla kalmadı, kuruyan göl çevre sorunlarını da beraberinde getirdi. Çevresel etkenlerin yanı sıra iklim değişikliği mevsimler arası dengesizliğe neden oldu. Hava sıcaklığı artarak nem oranı düştü. Gölün kendini çekmesiyle bölgenin en önemli geçim kaynağı balıkçılık sona erdi. Etrafında yer alan kasabalar, sakinlerinin göç etmesiyle bir bir yok oldu.
Göl kurtarma komitesi altında...
1970‘li yıllardan bu yana Aral gölünün kurumasının tüm dünyanın dikkatini çekti. Bölgedeki göç düzenli olarak arttı ve Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ülkeleri konuya el atarak Aral gölünü kurtarma ve koruma komitesi kurdular. Aral’ı kurtarmak için bölge ülkelerinin düzenlediği zirvelerde ilk etapta Aral vakfının kurulması kararlaştırıldı ve su seviyesini arttırma yönünde uygulamalar başladı.
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
Aral Gölü, Hazar Denizi'nden aktarılacak kaynaklar sayesinde kurtulabilecek olmasına rağmen bütçelerini aştığı için bu plan yürürlüğe sokulamadı.
Kazakistan ve Özbekistan’ın, Aral Gölü’ne akan onu besleyen nehirleri eski haline getirmesi, bu nedenle gölün canlanmasına yardım için hazırlanan raporlarda belgelenmesine rağmen bu iki ülkenin en önemli ekonomi kaynakları olan pamuk ve pirinç üretiminde kullanılan su, bu nehirlerden sağlandığı bu fikir gündemde bile yer bulamadı.
Hazar Denizi, su seviyesi her geçen gün artarak İran’ın kuzeyindeki bölgeleri su altında bırakacak tehlikeyi doğurmakta olduğundan; üstelik uzmanlar tarafından, 2020 yılına kadar su seviyesinin daha da yükselmesiyle yerleşim bölgelerini su altında bırakma riskine sahip bir deniz olarak tanımlandığından, Aral’ı kurtarmak için Hazar Denizini kullanma fikri oldukça cazip geldi. Fakat finansman için gerekli bütçenin sağlanamaması üzerine bu düşünceden de vazgeçildi.
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
Gölün kuruması durdurulamayınca göle akıtılan tarım ilaçları ve zehirli kimyasal maddeler göl yatağında kaldı. Rüzgarların da etkisiyle geniş bir araziye toz halinde yayıldı. Bölge sakinleri bu havayı soluduğu için bazı sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. Büyüme sorunları, doğurganlıkta azalma, kalp ve ciğer hastalıkları artarken, yeni kanser türleri ortaya çıktı.
Günümüze kadar devam eden Aral Gölü sorunu için üretilen fikirlerin hiç biri hayata geçirilmedi ve havza tamamen kurudu. Balıkçılığın, pamuk tarımına kurban edilmesinden yarım asır sonra, kuruyan gölün zararlarını yok etmek amacıyla Saksaul ağacı dikilmesine karar verildi. Şu an göl alanındaki yarım milyon hektarlık araziye dikim yapıldı. 3 milyon hektarı ise ağaçlandırılmayı bekliyor.
Orta Asya bozkırına özgü Ispanakgiller ailesine ait çalı veya küçük ağaç türlerinden olan Saksaul ağacı kalın gövdeli ve birçok dala sahip. Yetişkin olduğu takdirde, kökleriyle 10 tona kadar toprağı tutabilen Saksaul ağacının seçilmesinin sebebi ise Kuru ve tuzlu toprakta yaşayabilmesi. Aral gölünü ağaçlandırma projesinin 150 içinde tamamlanacağı düşünülüyor.
Aral Gölü tamamen kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurutuldu?, Aral Gölü ne zaman kurudu?, Aral Gölü nasıl kurtulur?, Aral Gölü nasıl yok oldu?Aral Gölünü Kim kuruttu?, Aral Gölü kurudu mu?,Aral Gölü eski haline döner mi?, Aral Gölü neden kurudu?, Aral Denizi ne zaman kurudu?
