Türkiye'de milyonlarca kişi asgari ücret ya da biraz üstüne bir ücrete çalışıyor. Bu nedenle asgari ücrete yapılacak zam toplumun bir çok kesimini doğrudan ilgilendiriyor.
İşveren ve işçi tarafı Aralık ayında görüşmelere başlayacak ve asgari ücrete yapılacak zam hakkında ortak bir görüşte anlaşılacak. Görüşmeler başlamadan önce IMF ve Merkez Bankası Başkan'ının yaptığı açıklamalar işçiler tarafından hoş karşılanmadı.
Bu açıklamalarda özetle 2025 yılı Ocak ayında asgari ücrete yüzde 25 zam yapılması gerektiği söyleniyordu. Peki, ekonomistler bu durumu nasıl yorumluyorlar.
EKONOMİSTLERİN YORUMLARI
İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı, ''IMF'nin açıklamaları ekonomik yükü işçilere yükleme yönünde. Bunu doğru bulmuyorum.'' dedi.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Batı ise gündemdeki asgari ücret tartışmalarını şu şekilde değerlendirdi.
Asgari ücret artışı hakkında sesli düşündüm
2022'den beridir asgari ücrete kadar olan ücretler gelir ve damga vergisinden istisna edilmektedir.
Cevdet Yılmaz birçok yerde “asgari ücret istisnasından dolayı 2024 yılında 590 milyar lira vergi almadık” dedi.
Yani asgari ücrete kadar olan istisnadan dolayı 590 milyar lira vergi harcaması bulunmaktadır.
2025 yılı Bütçe Kanun Teklifi ekine göre gelir vergisi istisna/muaf olan madde/bent sayısı 66 adettir. Bu sayı 2024 yılında 64 adet idi. GVK m.17 ile GVK m.22/4 de bu yılki vergi harcama listesine eklendi.
2024 yılı gelir vergisi vergi harcama tutarı 1 trilyon 6 milyar lira; 2025 yılında hedeflenen ise 1 trilyon 418 milyar liradır. Yani artış oranı yaklaşık %40 kadardır.
Bu nedenle 2025 yılı vergi harcama listesinin 2024’e nazaran genişletildiği de göz önüne alındığında ve diğer istisna/muafiyet kalemlerin de benzer oranda artırıldığı varsayımı altında asgari ücretin maksimum %40’a yakın bir oranda artması söz konusu olabilir.
Ancak OVP hedefi ve yaratılmaya çalışılan %25 artış algısı ile birlikte değerlendirildiğinde artışın %25 ila %40 aralığında gerçekleşeceği görülüyor.
En nihayetinde
Ekim ve Kasım enflasyon verileri ve kamuoyu baskısıyla birlikte değerlendirdiğimde asgari ücret artışının orta noktada bir yerlerde yani %33-35 bandında gerçekleşeceğini sanıyorum.
İlerleyen günlerde diğer parametrelere bağlı olarak fikrim değişebilir elbette.
Batı'nın düşüncelerine göre özetle asgari ücrete yüzde 33-35 arasında bir zam yapılacak.
TEPAV Makroekonomi Çalışmaları Program Direktörü Dr. Ali Çufadar'da asgari ücrete en az yüzde 25 oranında zam olması gerektiğini söyledi.
Asgari Ücret-Reel Kur-İşsizlik...
🔸Teknik görüşüm net.
🔸Asgari ücret artışı optimal-azami %25 olmalı.
🔸Fazlası olursa; %20 altı enf. için TL varsayılandan da daha fazla reel değer kazanmak zorunda.
🔸İşsizlik daha da artar.
Bu düşünceler ve yorumlar ışığında asgari ücrete 2025 yılında yapılması planlanan zam oranı yüzde 25-35 arasında değişiyor. Asgari ücrete yüzde 25 zam yapıldığında 2025 yılında net asgari ücret yaklaşık 21 bin 250 TL olacak.
Asgari ücrete yüzde 35 zam yapıldığında ise asgari ücret yaklaşık 23 bin TL olacak. Zaten kıt kanaat geçinebilen asgari ücretli bu paralar ve gelmesi muhtemel zamlarla nasıl hayatta kalacak, hep beraber yaşayıp göreceğiz.
