Budamalar yapıldığı mevsime, bitkinin cinsine ve yaşına göre birkaç şekilde yapılabilmektedir. Yeni dikilen ağaçlara yada genç fidanlara birkaç sene boyunca uygulanan budama şekline terbiye budaması, ağaçlardan daha çok meyve alabilmek için yapılan budama şekline ürün budaması, ürünü azalmış yaşlı ağaçları yeniden kazanmak için yapılan derin budama şekline de gençleştirme budaması deniyor.
Ayrıca süs bahçelerinde uygulanan şekil ve ayıklama budama çeşitleri de var. Zamanında budamazsak bitkiler zarar görebiliyor. Bağlarda ne zaman budama yapılmalı? Neden budama yapmalıyız? Doğru budama ne zaman yapılmalı? Gibi sorularının cevaplarını sizin için derledik...
Bağlarda ne zaman budama yapılmalı?
Budama mevsimi çok önemli bir konu. Her zaman istediğimiz gibi ağaçları budayamayız. Yapraklı ağaçlar yapraklarını dökünce budanmalı. Ülkemizde en uygun budama zamanı 15 Kasım – 15 Mart arasıdır. Budamayı yanlış zamanda yaparsak bitkiler zarar görür ve ürün kaybederiz. Ayrıca hastalık ve iklim etkilerinden daha çok etkilenirler.
Kış dönemi en uygun dönem
Bitkiler kışın uyku haline girer ve bu dönemde budamak en iyisidir. Ilık iklimlerde, Akdeniz ve Ege gibi, ağaçlar yapraklarını döktükten sonra budamaya başlayın ve kış bitmeden önce bitirin.
Soğuk iklimlerde ise, ağaçlar uyanmadan önce bahar gelmeden budayın. Yazın sadece küçük budamalar (meyveleri azaltmak, yaprakları kesmek, bitkide hızlı büyüyen dalları almak, vb.) yapabilirsiniz. Ana, derin ve yenileme budamaları sadece kışın yapılmalı.
Neden budama yapmalıyız?
Budama işlemine, kısaca bitkilerimizin ve ağaçlarımızın daha iyi gelişmesi ve verimini arttırması için kullandığımız yöntem diyebiliriz. Nasıl her sene profesyonel ya da amatör bir şekilde meyve ağaçlarınızdan kaliteli, yeterli ve sürekli ürün alabilmek için toprağınızı işleyip, gübresini koyup, sulamasını yapıp, zararlılar için mücadele ediyorsanız aynı şekilde budama işlemini de yapmak zorundayız.
Doğru budama nasıl yapılmalıdır?
Ağacınızın üst kısmının görüntüsünü bozmamak için budama yönteminiz ne olursa olsun dikkatli olmalısınız. Alt dalları budamak, üst kısmın derinliğini ve şeklini kötü etkiliyor.
Meyve ağaçları süs bitkileri gibi budanmaz. Meyve ağaçlarında meyvenin cinsine göre değişir ama genelde yapraklar döküldükten sonra meyve veren dalları koruyup diğer yeni çıkan dalları kesmek en iyisidir.
Ayrıca ağacın Güneş’ten faydalanması için ağacın tacını seyreltmek meyve ağaçlarının bol mahsul vermesi için çok önemli. Budama yapacak kişiler iklimi, toprağı ve ağacın yaşını göz önünde bulundurmalıdır. Budama yapmadan önce çevredeki bilgili çiftçilere veya tarım il müdürlüklerindeki uzmanlara danışmanızı öneriyoruz.
Budama düzenli gelişimi sağlıyor
Ağaçlarımın meyvelerinden memnunum, bana yeterli geliyor, budamaya ihtiyacım yok diyebilirsiniz. Ama hatırlayın, şimdilik meyvenizi topluyorsunuz ama gelecek yıllarda daha az ve daha küçük, daha sonra ise neredeyse hiç alamaz hale geleceksiniz. Tabi bunlar çok genel sözler.
Daha ayrıntılı olursak eğer budama yapmazsanız ağacınızın tacı düzensiz büyüyecek, dalları aşırı verim yüzünden kırılacak, eskisi gibi büyük ve kaliteli meyveler alamayacaksınız, dalların çoğalmasından dolayı ağacınızın içine Güneş ışığı giremeyecek ve her yıl düzenli verim alamayacaksınız. Bu kötü durumdan kurtulmak için ağaçlarınıza budama yapmanız gerekiyor.