Uyku tüm canlıların yaşamının devamlılığı sağlaması açısında besinler ve oksijen kadar değerli bir davranış türüdür. Uyku sözcük anlamı olarak farklı kişiler ve kurumlar tarafından tanımlanmıştır. Merriam-Webster sözlüğüne göre uyku: gözlerinizin ve bilincinizin kapalı olduğu doğal dinlenme halidir. Türk Dil Kurumu' nun ise uykuya tanımlaması şu şekildedir: Dış uyaranlara karşı bilincin, bütünüyle veya bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı dinlenme durumu. Macmillian' ın uyku tanımında ise şu ibareler yer almakta: Uyku, bilinç düzeyinin değiştiği, duyusal aktivitenin ve neredeyse tüm istemli kasların baskılandığı doğal olarak kendini tekrar eden bir durumdur. İnsan hayatının akşında sürekli devam eden bir davranış olan uyku sağlıklı yaşamın altın kurallarından olarak bilinmektedir.
Uykusuzluk neden kaynaklanır
Öncelikle uykusuzluk tanımıyla başlayalım: Uykusuzluk (İnsomni) azalmış veya kalitesiz yetersiz gece uykusu olarak tanımlanır. Bu olayın yaşanması sonucunda ise yorgunluk, bitkinlik, öğrenme, konsantrasyon güçlüğü, aşırı sinirlilik hali ve bazı psikolojik belirtiler ortaya çıkaran önemli bir rahatsızlıktır. Uykusuzluk problemi birçok etmene bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Özellikle yaş ilerledikçe uykusuzluk probleminin arttığı göze çarpmaktadır.Uykusuzluğunun başlıca nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Uyku öncesinde aşırı yeme içme
- Uyku için uygun saatlere kurallara uyulmaması
- Uykudan önce çay-kahve gibi içeceklerin fazla tüketilmesi
- Yatağın uyku dışı amaçlar için kullanılması (Yazı yazma, TV izleme, cep telefonuyla ilgilenme)
- Duygulanım bozuklukları, depresyon
- Alkol ve diğer maddelerin kötüye kullanım
- Panik bozuklukları
- Huzursuz bacak sendromu
- Uyku esnasında ideal oda sıcaklığı 21-22 derece olmalıdır
- Cep telefonu, iPad, bilgisayar, televizyon gibi elektronik eşyalar yatak odasında bulunmamalıdır
- Uyurken gece lambası kullanılmamalıdır. Zira uyku sırasında salgılanan melatonin yani uyku hormonunun salınımı için odanın karanlık olması gerekmektedir
- Melatonin hormonundan en üst seviyede faydalanmak amacıyla 20.30-23.00 arasında uykuya dalmak önerilir
- Yatak odasının ses ve ışık izolasyonu kontrol edilmelidir
- TV karşısında keyifli olduğunu zannedilen kısa kestirmeler yapılmamalı
- Akşam saat 19.00 sonrası yemek yenmemeli
- Uyku öncesi çay ve kahve gibi uyarıcılardan uzak durulmalıdır
- Kaliteli uyku için haftada 3 gün spor yapılması faydalı olabilir
