D’Hondt sistemi nedir? Dhondt sistemi hesaplama nasıl yapılır?

D’Hondt sistemi ilk ne zaman kullanılmış ve kim tarafından bulunmuştur?

D'Hondt sistemi, 19. yüzyılın ortalarında Belçikalı avukat ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878 yılında geliştirilmiştir. D'Hondt sistemi, orantılı temsil prensibine dayalı bir seçim sistemi olarak kullanılmaktadır. Sistem, birçok ülkede, özellikle de Avrupa'da, meclis ve parlamento seçimlerinde kullanılmaktadır. Sistemin amacı, her parti veya adayın oy oranına göre, o partinin veya adayın mecliste temsil edilme oranının adil bir şekilde belirlenmesini sağlamaktır. D'Hondt, Belçika'nın 1878 seçimlerinde ilk kez uygulanan bu sistemle milletvekili seçimlerinin daha adil bir şekilde yapılacağını düşünmüştü.

D'Hondt sistemi hangi ülkelerde kullanılıyor ?

D'Hondt sistemi, Avrupa'da ve dünyanın birçok ülkesinde seçimlerde kullanılmaktadır. Özellikle çok partili sistemlerde meclis üyelerinin belirlenmesi için sıkça başvurulan bir yöntemdir. Bazı ülkelerde sadece bölgesel seçimlerde, bazı ülkelerde ise tüm seçimlerde kullanılır. Avrupa'da D'Hondt sistemi, İspanya, İtalya, Belçika, Polonya, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, Portekiz, Yunanistan, Estonya, Slovenya, Litvanya, Letonya, Hırvatistan, Macaristan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Bulgaristan, Kıbrıs ve Malta gibi birçok ülkede kullanılmaktadır. Ayrıca Latin Amerika ülkeleri Meksika, Peru, Kolombiya ve Arjantin'de de D'Hondt sistemi kullanılmaktadır. Afrika kıtasında ise Güney Afrika Cumhuriyeti ve Tanzanya'da D'Hondt sistemi uygulanmaktadır. D'Hondt sistemi, dünyanın birçok ülkesinde demokratik seçim süreçlerinde kullanılan etkili bir yöntem olarak kabul edilmektedir.

D’Hondt sistemi hesaplama nasıl yapılır ?

D’Hondt sistemi, milletvekili dağılımının hesaplanmasında sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bu sistem, seçimlerde kazanan partilerin daha fazla milletvekili çıkarmasını ve küçük partilerin temsil edilme oranını azaltmasını amaçlamaktadır. D’Hondt sistemi, seçim sonuçlarına göre milletvekili sayısının belirlendiği proporsiyonel temsil yöntemlerinden biridir. D’Hondt sistemi, seçimlerde aday olan partilerin aldıkları oy oranlarına göre milletvekili sayısının belirlenmesine olanak sağlar. Sistemin hesaplaması ise oldukça basittir. İlk olarak, her bir partiye aldığı oy oranının sayısı kadar “sıra” verilir. Bu sıralar, partiye göre sıralanır ve her partiye verilen sıraların sıfırlanmasından sonra, her bir parti için aldığı oy sayısı sıfıra kadar inene kadar sırayla bölünür. Böylece, her bölüm sonrası kalan en yüksek sayıya sahip parti bir milletvekili kazanır. Bu işlem, seçim sonuçlarında belirtilen milletvekili sayısına kadar devam eder. D’Hondt sistemi hesaplamalarında, öncelikle her partiye verilen sıraların belirlenmesi gerekmektedir. Bu sıralar, seçim sonuçlarının açıklanması sonrasında parti liderleri veya seçim kurulu tarafından belirlenir. Bu sıralar, her bir partiye aldığı oy oranının sayısı kadar belirlenir. Ardından, her bir parti için aldığı oy sayısı sıfıra kadar inene kadar sırayla bölünür. Bölme işlemi, her adayın sırayla kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Yani, önce birinci adayın oy sayısı bölünür, ardından ikinci adayın oy sayısı bölünür, ve böyle devam eder. Böylece, her bölüm sonrası kalan en yüksek sayıya sahip parti bir milletvekili kazanır. Örneğin, bir seçimde 5 parti yarışıyor olsun ve bu partilerin aldıkları oy oranları şu şekilde olsun: -  Parti A: 30% -  Parti B: 25% -  Parti C: 20% -  Parti D: 15% -  Parti E: 10% Bu seçimde toplam 20 milletvekili seçilecek olsun. İlk olarak, her partiye aldığı oy oranının sayısı kadar sıra verilir. Bu durumda, her partiye 30, 25, 20, 15 ve 10 sıra verilir. Bölme işlemi, her adayın sırayla kullanılmasıyla gerçekleştirilir. D'Hondt sistemi, seçimlerde kullanılan oy sayılarına göre parti listelerinde yer alan adayların seçilmesini sağlar. Buna göre, seçim sonuçlarına göre belirlenen koltuk sayısına göre, her parti listesi oy sayısına bölünür ve ardından bölünen sayılar sırayla arttırılır. Bu işlem sonucu en yüksek sayıya sahip parti listenin adayı birinci sıradan, en yüksek ikinci sayıya sahip parti listenin adayı ikinci sıradan ve bu şekilde devam ederek milletvekili seçilir. Örneğin, bir seçimde 100 koltuk için 3 parti yarışıyor olsun. Parti A, 400.000 oy alırken, Parti B 300.000 ve Parti C de 200.000 oy aldı. D'Hondt sistemi, her parti listesinin aldığı oy sayısını art arda bölerek koltuk sayısını belirler. Bu durumda, hesaplama aşağıdaki gibi yapılır: - İlk koltuk, en yüksek oy sayısına sahip Parti A'ya gider. Böylece Parti A'nın oy sayısı 400.000 / 1 = 400.000 olur. - İkinci koltuk için Parti A'nın oy sayısı 400.000 / 2 = 200.000, Parti B'nin oy sayısı 300.000 / 1 = 300.000, Parti C'nin oy sayısı 200.000 / 1 = 200.000'dir. En yüksek sayıya sahip parti, Parti B olur. Bu nedenle ikinci koltuk Parti B'ye gider. - Üçüncü koltuk için Parti A'nın oy sayısı 400.000 / 3 = 133.333, Parti B'nin oy sayısı 300.000 / 2 = 150.000, Parti C'nin oy sayısı 200.000 / 1 = 200.000'dir. En yüksek sayıya sahip parti Parti C olur. Bu nedenle üçüncü koltuk Parti C'ye gider. - Bu işlem 100 koltuk için devam eder. D'Hondt sistemi, Avrupa'da yaygın olarak kullanılan bir seçim sistemi olmasının yanı sıra, Türkiye'de de milletvekili seçimlerinde kullanılmaktadır. Haber: Muhammed Çakır ED-TA