Elazığ'da bir çiftçinin tarlasına fidan diktiği sırada tesadüf eseri bulduğu mozaik, bölgenin kaderini ve tarihini değiştirdi.
Elazığ merkeze 14 kilometre uzaklıkta olan Salkaya köyündeki bir çiftçi, erken Bizans ya da geç Roma dönemine ait olduğu düşünülen mozik desenli bir yapı keşfetti. Bulduğu yapının tarihi bir kalıntıya ait olabileceğini tahmin eden çiftçi, durumu Elazığ Müze Müdürlüğü ile jandarmaya bildirdi. Ekiplerin bölgede yaptığı incelemeler neticesinde erken Bizans ya da geç Roma dönemine ait olduğu değerlendirilen tarihi bir yapının taban mozaikleri olduğu tespit edildi. Bu durum üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koordinesinde Elazığ Müze Müdürlüğü tarafından kazı ve kurtarma çalışmaları başlatıldı. Elzaığ'ın ilk kazı çalışması olarak tarihe geçti. Şimdiye kadar yapılan kazı çalışmalarında ilk etapta 1x2 ebatındaki taban mozaiğin 100 metrekarelik alanı gün yüzüne çıkarıldı.
Kazı çalışması yapılan alana yakın bölgelerde günyüzüne çıkarılan benzer mozaiklerden yola çıkarak erken Bizans dönemi ya da geç Roma dönemine ait olabileceğini düşündüklerini belirten Elazığ Müze Müdürlüğü Kazı sorumlusu Arkeolog Bilal Aydın, “Müze Müdürlüğü olarak alanda mart ayında taşınma sahibi tarafından ağaç ekimi yapılırken mozaik tabana rast gelmesi ve müdürlüğe haber vermesi üzerine alanda ilk incelemeleri yaptık. Yapılan incelemelerde 1x2 metre ebatındaki taban mozaiğin olduğu, renkli taşlarla tessera (küp) parçaları kullanılarak taban mozaiği yapıldığı görülmüştü. Ondan sonra müdürlüğümüz tarafından yapılan incelemelerde alanın bir yapı içerisindeki taban mozaiği olduğu ortaya çıktığı belirlendi. Alanda geniş bir kazı çalışması yapılarak mozaiğin devamının ve dönem özelliklerini ortaya çıkarılması için çalışmalar başlatmak üzere yazışmalar yapılmıştı” dedi.
“Yapılan mozaiklerde erken Bizans ve geç Roma dönemine mozaiği olabileceği üzerinde duruluyor”
Yapılan kazı çalışmalarında 100 metrekarelik bir alanın ortaya çıktığını belirten Arkeolog Aydın, “Yapılan yazışmalar üzerine Bakanlığımız Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü’nün destekleri ve ödenekleri doğrultusunda 1 Ağustos 2023’te 1 arkeolog, 1 sanat tarihçisi ve 4 işçi ile birlikte kazı çalışmalarımız başlamıştır. Başlatılan çalışmalar öncelikle mozaiğin devamını ortaya çıkarılması yapılmıştır. Yapılan ilk çalışmalarda plan kare sisteminde oluşturulan kareler sisteminden 4 tane çalışmamız tamamlanmış olup, 100 metrekarelik alan ortaya çıkarılmıştır. Şu an kazısını yapmış olduğumuz mozaik Elazığ’da ortaya çıkarılmış ve kazısı yapılan ilk mozaik kazısı. O yönden de ayrı bir öneme sahip. Mozaiğin tam tarihinin belli olması için kazının bitirilip, üzerinin temizlenmesi sonra kesin olarak belirlenecektir. Ancak yakın bölgelerdeki kazısı yapılan mozaiklerde erken Bizans ve geç Roma dönemine mozaiği olabileceği üzerine duruluyor” dedi.