6 Şubat depreminin yıldönümü | Geriye ne kaldı?

6 şubat 2023 tarihinde Türkiye büyük bir sarsıntı ile uyandı. Saat 04.17'yi geçerken kimi uyanıkken kimi uyurken ansızın bir anda hayatının şokunu yaşadı. Kahramanmaraş merkezli büyük depremde 11 il bu depremden etkilendi. Deprem 7.7 şiddetinde ve 65 saniye sürdü. Büyük hasar alan evler ise öğle vaktinde meydana gelen ikinci depremle yerle bir oldu. İnsanlar ne olduğunu anlamadan ikinci deprem meydana geldi. Depremde en büyük hasar Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay oldu.

İkinci deprem ise öğle saatlerinde saatler 13.24 sularında kendini tekrardan gösterdi. 7,6 büyüklüğündeki ikinci büyük deprem ise birinci depremin yaklaşık 100 kilometre kuzeyindeki Doğu Anadolu Fay Hattı'ndan ayrılan bir kol olan Çardak Fayı'nın kırılması ile meydana geldi. Bu ikinci depremin merkez üssü Kahramanmaraş'ın Ekinözü ilçesine 3 kilometre, Elibistan'a 14 kilometre, Nurhak'a 23 kilometre, Göksun'a 63 kilometre, Kahramanmaraş'a 59 kilometre, Adıyaman'a 100 kilometre ve Malatya'ya da 100 kilometre mesafesinde etkili oldu.

Şiddetin etkisiyle on binlerce bina yerle bir oldu. Kimi de o binaların altında kalarak hayata veda etti. Türkiye bir günde tüm acıları yaşadı. Enkazdan gelen sesler ise saniye saniye artmaya devam etti. Enkazı sağ atlatanlar ise yakınları için seferber oldu.

Kurtarma ekipleri yolların çok kötü olması ve olumsuz hava koşulları yüzünden çok zor mücadele verdi. Fakat ülkemizin dört bir yanından yardım için herkes seferber oldu. Devletimiz ilk andan bu yana hep destek oldu. En başta yiyecek, giyecek ve temel ihtiyaçların hepsi sağlandı.

90 ülkeden yardım hız kesmeden devam etti. Havadan karadan her yerden destek geldi. Depremzedeler için geçici olarak çadırlar kuruldu. Konteynırlarda hız kesmeden yapılmaya başladı bununla beraber beslenme ihtiyacı için KIZILAY, AFAD, Jandarma Genel Müdürlüğü ve sivil toplum kuruluşları tarafından mobil mutfak kuruldu.

Yurdun dört bit yanından yardım yağdı fakat depremle beraber hayatlar, hayaller hepsi yıkıldı. Oyuncaklar da çocuksuz kaldı. Deprem bölgelerinden kısa sürede göç başladı.

Saatler sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'da tek tek tüm şehirlere gitti ve acılara ortak oldu. En büyük yıkım ise Hatay'da meydana geldi. Bakanlığın raporuna göre en fazla yıkım Hatay’da oldu. Toplam bina sayısının 130 bini bulduğu şehirde 5 bin 696 konut enkaza döndü. Bu konutlardaki daire sayısı ise 23 bin 90 olarak açıklandı. Hatay’da acil yıkılacak, ağır hasarlı ve yıkık bina sayısı 25 bin 822, daire sayısı 85 bin 724, ticarethane sayısı 19 bin 646, ahır sayısı 449 oldu. En fazla yıkılan bina 3 bin 79 ile Antakya’da meydana geldi. İlçeler arasında Kırıkhan’da 893, Samandağ’da 351, Altınözü’nde 263, Hassa’da 258, Defne’de 227, İskenderun’da 216 bina yıkıldı.

En az yıkım ise Adana'da meydana geldi. Depremde illere göre yıkılan bina sayılarına bakıldığında en az enkaz Adana’da gerçekleşti. Şehirde sadece 18 bina yıkıldı.

Hatay ve Osmaniye'de vatandaşlar, 6 Şubat 2023'teki depremlerin yıl dönümünde geceyi sokaklarda geçirdi. Adıyaman'da ise "sessiz yürüyüş" yapıldı. İskenderun ilçesinde sokaklarda ateş yakıldı ve karanfiller bırakıldı.

MEYDANA GELEN 2 DEPREM NEDEN BU KADAR GÜÇLÜYDÜ? Doğu Anadolu Fay hattı, “doğrultu atımlı” bir fay hattı. Bu tip fay hatlarında sert kaya blokları birbirlerine dikey bir hat üzerinde baskı uygular ve nihayetinde baskıya dayanamayan bir blok yatay olarak harekete geçer. Bu da öyle bir gerilim yaratır ki; deprem meydana gelir. ABD’nin California eyaletindeki San Andreas fay hattı, dünyanın en bilinen doğrultu atımlı fay hatlarından biri. O kadar uzun süredir sakin ki; felaket yaratacak bir depremin çok yakın olabileceği tahmin ediliyor. Kahramanmaraş depreminde ise bu kırılma, çok da derin olmayan bir yerde meydana geldi. İngiltere’deki Open Üniversitesi’nden jeofizikçi David Rothery, “Aynı büyüklükteki bir deprem yüzeye ne kadar yakın olursa o kadar büyük etki yaratır” diyor. Binaların yeterince dayanıklı olmaması da çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesinde etkili oldu. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye'yi sarsan 7.4 büyüklüğündeki depreme ilişkin, "Bugünkü depremin olduğu bölgede, 500 yıldır stres biriktiren fay parçaları kırıldı. Bu fayların deprem üretme aralığı da 400-500 yıl olduğundan bilimsel anlamda bu faylar üzerinde deprem bekleniyordu. Bugün meydana gelen deprem, Doğu Anadolu fayının güney kolları üzerinde, Malatya ile Hatay arasındaki fay parçalarının kırılması sonucu gerçekleşmiş olmalı" dedi.

Adana'da 6 Şubat depremlerinin yıl dönümünde hayatını kaybedenler, yıkılan binaların enkazının kaldırıldığı alanlarda anıldı. Ayrıca, Adana'da 13 bina yıkıldı, 418 kişi hayatını kaybetti.

Kayıp yakınları sevdiklerinin hastanelerde, çocuk ya da yaşlı bakım evlerinde, kimliği belirlenemeyen kişilerin gömüldüğü mezarlarda ya da enkazlarda olabileceğini düşünüyor. İçişleri Bakanlığı, bu haber yayımlanana kadar BBC Türkçe’nin depremler sonrası kaç kişinin halen kayıp olduğuna dair sorusuna yanıt vermedi. Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, depremden yaklaşık 3 ay sonra, 86’sı çocuk 297 kişi için kayıp müracaatı yapıldığını açıklamıştı.

BBC Türkçe’ye bilgi veren AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, “Resmi olarak Türkiye’de kayıp başvurusu yapan 135 kişi var. 83’ü Hatay’da” dedi.

Ayrıca, depremler o kadar güçlüydü ki evler, iş yerleri, hastaneler, yollar, köyler yerle bir oldu. Hatay’da 400 metre uzunluğunda dev bir yarık oluştu. Gaziantep’te iki tepe birbirine kavuştu. Köyler kaydı, ikiye bölündü. 110 saniye süren iki depremden bölgede yaşayan 14 milyon kişi etkilendi.

53 bin 537 kişi canından oldu, 107 bin kişi yaralandı. 40 bin bina yıkıldı, 200 binden fazla bina ağır hasar aldı.

Muhalefet neden eleştiriyor? Depremlerinin ardından bir yıl geçmesine karşın, hala sorunların en üst derecede devam etmesi, kentlerin ve kentlerdeki yurttaşların normal standartlardaki yaşamlarına dönememesi, yine muhalefet partilerin en fazla eleştirdikleri konuların başında geliyor. Deprem ülkesi olan Türkiye'de yapıların denetlenmesinde yaşanan sorunlar, dolgu yerlerine ve dere yataklarına bina inşa edilmesine izin verilmesi hem hükümet hem yerel yönetimlere yönelik eleştirilerin başında yer alıyor.

Başta hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, geride kalanlara da sabırlar diliyoruz. Özlem ve Rahmetle anıyoruz....