Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borcu, Türkiye'de vatandaşların sağlıklı bir yaşam sürmesi ve gerekli sağlık hizmetlerine ulaşmasını sağlamak amacıyla uygulamaya konulan bir sistemin sonucudur. 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe giren GSS sistemi, sigortalı bir işte çalışmayan ya da herhangi bir sağlık güvencesine sahip olmayan tüm bireyleri kapsar. Bu sistemle birlikte, tüm vatandaşların sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için düzenli prim ödemeleri yapmaları gerekmektedir. Ancak bazı durumlarda vatandaşlar farkında olmadan GSS prim borcu ile karşı karşıya kalmaktadır. 2024 yılında da GSS prim borçları ve bu borçların silinmesiyle ilgili süreçler, özellikle e-devlet platformu üzerinden kolaylıkla takip edilebilmektedir.
Genel Sağlık Sigortası (GSS) Nedir?
Genel Sağlık Sigortası (GSS), Türkiye’de tüm vatandaşların sağlık güvencesine sahip olmasını sağlamak amacıyla hayata geçirilen bir sosyal güvenlik uygulamasıdır. Bu sistem, işsiz olan, kendi sigortasını ödemeyen ya da herhangi bir sosyal güvenceden yararlanamayan bireylerin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesini sağlar. GSS kapsamına giren bireyler, belirli bir gelir testi sonucuna göre prim ödemekle yükümlüdürler. Gelir testinde bireyin aylık geliri asgari ücretin üçte birinden düşükse, bu kişilerin primlerini devlet karşılar. Ancak gelir seviyesi bu sınırın üstündeyse, bireyler prim ödemekle yükümlü hale gelir.
GSS Prim Borcu Neden Çıkar?
GSS prim borcunun çıkmasının başlıca sebebi, sigortalı bir işte çalışmayan veya isteğe bağlı sigorta primi ödemeyen kişilerin, GSS kapsamında değerlendirilmeleridir. Özellikle çalışmayan bireyler, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmadıkları için sağlık güvencesinden faydalanabilmek adına GSS primi ödemek durumundadırlar. Bu prim ödemeleri yapılmadığında, zamanla biriken primler sonucunda GSS borcu oluşur. GSS prim borcu, özellikle şu nedenlerle çıkar:
Sigortasız Çalışma veya İşsizlik: Kişi işsiz kaldığında ya da sigortasız çalıştığında, bu süreçte sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi için GSS primi ödemesi gerekmektedir. Ödenmeyen her prim borç olarak birikir.
Gelir Testi Yaptırmamak: 18 yaşını dolduran her birey için gelir testi yapılması gerekmektedir. Bu testi yaptırmayan bireyler, doğrudan asgari ücretin %3’ü kadar prim ödemekle yükümlü hale gelir. Test yapılmadığı sürece sistem, kişinin gelirini yüksek kabul eder ve yüksek prim borcu çıkarır.
Yanlış Beyan veya Eksik Bilgilendirme: Bazı durumlarda vatandaşlar, gelir testinde yanlış beyan verebilir ya da test sonucunu güncellemeyi unutabilir. Bu da yanlış hesaplamalara ve gereksiz borçlanmalara neden olabilir.
Eğitim Hayatının Sona Ermesi: Öğrencilik dönemi boyunca sigorta primi ödemek zorunda olmayan bireyler, eğitim hayatlarını tamamladıklarında GSS prim borcu ödemek zorunda kalırlar. Eğer iş bulmaz ya da sigorta primlerini ödemezlerse, bu borçlar hızla birikmeye başlar.
Sigortalı İşin Sona Ermesi: Sigortalı bir işte çalışan bireyler, işten ayrıldıkları anda sosyal güvenlik primleri ödenmez hale gelir. Eğer kişi yeni bir işe girmezse ya da isteğe bağlı sigorta ödemeye başlamazsa, GSS prim borcu çıkmaya başlar.
GSS Borcu Sildirme Yolları
GSS prim borcunu sildirmek, borçlanmış vatandaşlar için önemli bir sorundur. Bu borçların silinebilmesi için birkaç farklı yol bulunmaktadır. Ancak en önemlisi, gelir testi yaptırmak ve devletin sunduğu yapılandırma imkanlarından faydalanmaktır. 2024 itibarıyla, e-devlet üzerinden borç sorgulama ve silme işlemleri kolaylıkla yapılabilmektedir.
1. Gelir Testi Yaptırmak
GSS borcunun silinmesi için öncelikli olarak gelir testi yaptırılması gerekmektedir. Gelir testi, bireyin maddi durumunu belirler ve bu test sonucuna göre borçlanıp borçlanmayacağı ortaya çıkar. Eğer kişi asgari ücretin üçte birinden az gelir elde ediyorsa, prim ödemeleri devlet tarafından karşılanır ve geçmiş borçlar da silinir.
2. Borç Yapılandırma
Geçmişte biriken GSS prim borçları, devlet tarafından sunulan yapılandırma imkanları ile daha kolay ödenebilir hale getirilmektedir. 2024 yılında da vatandaşlar, e-devlet üzerinden başvurarak bu yapılandırma seçeneklerinden faydalanabilir. Yapılandırma kapsamında borç, taksitlere bölünür ve ödenmesi kolaylaştırılır.
3. E-Devlet Üzerinden GSS Borcu Sildirme
GSS prim borcu sorgulama ve sildirme işlemleri, e-devlet platformu üzerinden kolaylıkla yapılabilmektedir. Bunun için e-devlet şifresiyle sisteme giriş yapılmalı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hizmetlerinden “GSS Borç Sorgulama ve Borç Yapılandırma” sekmesi seçilmelidir. Bu bölümde, vatandaşlar mevcut borçlarını görebilir ve yapılandırma başvurularını online olarak yapabilirler. Yapılan başvurular sonucunda, gelir testi uygun bulunan kişilerin geçmiş GSS borçları silinir.
4. Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma İmkanları
GSS prim borcunu ödeyemeyen vatandaşlar, belirli sürelerde sağlık hizmetlerinden yararlanma imkanına sahip olabilirler. Borcu olan kişiler, gelir testi sonucuna göre borçlarını taksitlendirdiklerinde ya da yapılandırma sürecine girdiklerinde sağlık hizmetlerine erişim haklarını yeniden kazanırlar. Bu süreçte, devlet tarafından sunulan sağlık hizmetlerinden kesintisiz bir şekilde faydalanmak mümkündür.
E-Devlet Üzerinden GSS Borç Sorgulama ve Sildirme İşlemleri 2024
2024 yılında GSS prim borcu sorgulama ve sildirme işlemleri, en hızlı ve güvenli şekilde e-devlet platformu üzerinden yapılabilmektedir. İşte adım adım borç sorgulama ve sildirme işlemleri:
-
E-Devlet Girişi: İlk olarak www.turkiye.gov.tr adresine gidin ve e-devlet şifreniz ile sisteme giriş yapın.
-
SGK Hizmetleri: Sisteme giriş yaptıktan sonra, arama kısmına “Sosyal Güvenlik Kurumu” yazın ve SGK hizmetleri bölümüne girin.
-
GSS Borç Sorgulama: “GSS Borç Sorgulama” bölümünü seçin ve burada mevcut borç durumunuzu kontrol edin.
-
Borç Yapılandırma: Eğer borcunuz varsa, yapılandırma başvurusunu yine aynı sayfa üzerinden yapabilir ve borçlarınızı taksitlendirme imkanına sahip olabilirsiniz.
-
Gelir Testi Başvurusu: Gelir testi yaptırmamışsanız, yine e-devlet üzerinden gelir testi başvurusunda bulunarak GSS borcunuzun silinmesini sağlayabilirsiniz.
