İnsanlar için her zaman dikkat çeken yapılardan olan kayaçlar hakkında çok fazla soru soruluyor. Özellikle renkleri ile çok öne çıkan kayaçlar hakkında en sık sorulan Kayaçlara renk veren madde nedir? Kayaçların içinde ne var? Gibi soruların cevaplarına haberimiz içerisinde ulaşabilirsiniz.
Kayaçlara renk veren madde nedir? Kayaçların içinde ne var?
Kayaçlar, bir veya daha fazla mineralin birleşmesi sonucu oluşan doğal oluşumlar olup, jeolojinin petrografi dalında incelenirler. Bu mineral toplulukları, hem ekonomik hem de beşeri açıdan önemli faydalar sağlar. İnsanlık tarihi boyunca, kayaçlar coğrafya derslerinde önemli bir konu olmuştur. Altın, yakut ve elmas gibi değerli taşlar, kayaçların en değerli örneklerindendir. İşte, kayaçların oluşum süreci hakkında bilinmesi gerekenler.
Kayaçların eriyebilir niteliği ve aşınmaya karşı gösterdiği direnç, yer şekillerinin biçimlenmesinde ve gelişmesinde önemli bir rol oynar. Su kaynaklarının, örneğin göl ve akarsuların incelenmesi için kayaç bilgisine ihtiyaç duyulur. Kayaçların tanımlanması ve özelliklerinin anlaşılması, inşaat mühendisliği bakımından hayati öneme sahiptir. Köprü, bina ve baraj gibi yapıların inşasında, kayaçların özelliklerinden yararlanılır.
Kayaçların Oluşumu Nasıl Gerçekleşir?
Dünya’nın yaşının 4.6 milyar olduğu bilinirken, en yaşlı kayaçların da Dünya ile hemen hemen aynı yaşta olduğu görülür. İlk kayaçlar, Dünya’nın dış kabuğunun soğuması ve katılaşması sonucunda oluşmuştur. Kayaçların döngüsü ve oluşum süreci, Dünya’nın iç yapısının özellikleriyle doğrudan ilişkilidir. Her bir kayaç türünün kendine özgü parlaklık, renk ve sertlik özellikleri bulunur ve bu özellikler, kayaçların yapısında bulunan minerallerden kaynaklanır.
Rüzgar, kayaçların dış yüzeyini aşındırırken, gece ve gündüz arasındaki sıcaklık değişiklikleri, bu kayaçların parçalanmasına yol açar. Yer kabuğunun en üst tabakasını oluşturan toprak, taş ve kaya parçalarına genel olarak kayaç adı verilir. Bazı kayaçlar, yüksek ekonomik değerlere sahip olduğundan, bu kayaçların bulunduğu yerlerde maden ocakları kurulur. Kayaçlar, kökenleri ve oluşum koşullarına göre çeşitli kategorilere ayrılır.
Kayaçların Renklenmesi Nasıl Olur?
Kayaçların çeşitli renklerini oluşturan mineraller ve bu minerallerin sağladığı renkler şunlardır:
- Organik madde: Kahverengi, esmer ve siyah tonları oluşturur.
- Demir bileşenleri: Esmer, kırmızı, sarı, yeşil ve mavi tonları oluşturur.
- Kuvars: Çeşitli renklerde birçok türü bulunur.
Örneğin, ametist mor renkteyken, sitrin minerali sarı tonludur.
Bu tür çeşitli renklerde görünen minerallere “allokromatik mineraller” adı verilir2. Tek bir renkte görünen minerallere ise “idiokromatik mineraller” denir.
Ayrıca, bazı metallerin alev renkleri de farklıdır. Örneğin, bakırın alevi yeşil, lityumun alevi kırmızı, stronsyumun alevi parlak kırmızı, sodyumun alevi sarı ve potasyumun alevi mor renkte olabilir.
