Salihli'de bulunan Sardes Artemis Tapınağı hakkında bilinmesi gereken tüm bilgiler burada. İşte detaylar...
Artemis Efsanesi?
Efesli Artemis, Yunan tanrıçası Artemis’ten farklı olarak, çok memeli, duvar tacı giyen ve yılan asasına dayanan bir tanrıçadır. Efesli Artemis, Anadolu’nun ana tanrıçası Kibele’nin bir kültü olarak kabul edilir. Kibele’nin Efes’e nasıl geldiği ve orada Artemis adıyla kültünün nasıl başladığı bilinmemektedir. Efesli Artemis, doğurganlık, doğum, şifa ve bereket ile ilişkilendirilir.
Efesli Artemis’e Efes’te, Antik Dünyanın Yedi Harikası’ndan biri olan büyük bir tapınak inşa edilmiştir. Tapınak, tanrıça Artemis’e ithaf edilmiş ve Lidya Kralı Kroisos tarafından başlatılmıştır. Tapınak, iki celladan oluşur ve biri imparatorluk kültüne, diğeri ise Artemis kültüne ayrılmıştır. Tapınak, 356 yılında Büyük İskender’in doğduğu gece Herostratos adlı bir piromani tarafından yakılmıştır.
Efesli Artemis’in göğsünü kaplayan yumruların ne anlama geldiği tam olarak bilinmemektedir. Bazıları bunların meme, bazıları ise meyve veya yumurta olduğunu söylemektedir. Bunların hepsinin doğurganlığı simgelediği düşünülmektedir. Efesli Artemis’in kafasında kendi tapınağının bir modelini taşıdığı da görülmektedir.
Sardes Artemis Tapınağı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Geçmişi M.Ö. 15. Yüzyıla kadar giden sardes şehri, M.Ö 1000’li yıllarda Lidya Krallığının başkentliğini yapmıştır. Roma Döneminde Eyalet merkezi, Bizans döneminde ise Piskoposluk merkezi konumunda olan şehir, Ege sahillerini İç Anadolu’ya bağlayan yol üzerinde kurulmuştur.
Şehrin en önemli kalıntılarını bu gün hamam (gymnasium) ve havra’nın (synagogue) bulunduğu kompleks ile Kutsal artemis tapınağı oluşturmaktadır. Artemis tapınağı için geçmişte inş’a edilmiş en büyük mabetlerden biri olduğu belirtilmektedir. Mabedin arka kısmında yer alan küçük kilisenin M.S. 5. yüzyılda inşa edildiği sanılmaktadır. Antik devir sonrasında, kutsal alan yavaş yavaş terk edilmiş, yapının taşları inşaat malzemesi olarak kullanılmak üzere yağmalanmış ve yapı zamanla harabeye dönüşmüştür.
20. yüzyıl başında (1910-1914) mabet, toprak üzerinde görünen iki adet sütunun üst kısmı hariç tamamen toprak tabakasıyla örtülü halde bulunmuştur. Bu durum alanda son 1500 yıllık zaman diliminde gerçekleşen erozyon ve sedimantasyonun miktarı açısından oldukça önemlidir. Artemis tapınağı, muhtelif zamanlarda geçirdiği depremlerin akabinde gerçekleştirilen onarımların izlerini barındırır.
Tapınak yörede yaşanan doğal afetlerin izlerini barındırması nedeniyle de ayrıca öneme sahiptir. Sardes ve Artemis tapınağı, Binteperler ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi içerisinde yer alamakta olup, uluslararası öneme sahiptir.
Sardes Artemis Tapınağı Nerede ve Nasıl Gidilir?
Sardes Artemis Tapınağı, Manisa’nın Salihli ilçesinde bulunan Sardes Antik Kenti’nde yer almaktadır. Sardes Antik Kenti, Demir Çağı’nda Lidya Krallığı’nın başkenti olmuş ve paranın basıldığı ilk yer olarak tarihe geçmiştir. Sardes Artemis Tapınağı, İyon düzenindeki dördüncü büyük tapınak olup, tanrıça Artemis’e adanmıştır. Tapınak, antik Paktolos nehrinin yatağına açılan geniş bir vadide, akropolün batı yamaçlarında görkemli bir şekilde yükselmektedir.
Sardes Antik Kenti’ne karayolu veya demiryolu ile ulaşmak mümkündür. Manisa merkezden kalkan Salihli dolmuşları ile antik kente ulaşabilirsiniz. Ayrıca Salihli tren garından inerek de antik kente ulaşabilirsiniz. Sardes Antik Kenti giriş ücreti 8 TL’dir.
