Alevilik, Ali ve On İki İmam’ın mistik öğretilerini izleyen ve Hacı Bektaş-ı Veli’nin öğrencisi olduğu düşünülen yerli bir İslami akımdır. Alevi öğretileri dede denilen dini liderler tarafından nesilden nesile aktarılır. İslam’ın altı temel inancı kabul edilir, ancak diğer mezheplerden farklı yorumlar yapılır. Aleviliğin yaygın olduğu şehirlerden biri de Tokat olduğuna dair söylentiler var. Fakat bunu iddia etmek yanlış olur. Tokat'ın yüzde kaçı Alevi? Gibi merak edilen soruları haberimizde açıkladık...
Tokat Alevi mi?
Tokat’ta yaşayanların üçte biri Alevi inancındadır. Alevilerin beşte biri Oğuz Türkleri’nden gelmektedir. Tokat’ta 24 farklı Oğuz boyu’ndan Aleviler vardır. Bunlardan en saf ve özgün olanlar Sıraçlar’dır. Sıraçlar Beğdilli boyuna aittir ve hiç bozulmamışlardır.
Tokat’ta 205 tane Alevi köyü bulunmaktadır. Tokat’taki Alevilerin küçük bir bölümü Zaza ve Kurmanc kökenlidir.
Tokat'ın yüzde kaçı Alevi?
Tokat, Alevi ve Bektaşi kültürünün canlı ve güçlü olduğu bir ildir. Tokat’ta Alevi nüfusun oranı %20-30 arasında değişmektedir.
Alevilerin çoğunlukta olduğu ilçeler ise şöyledir:
- Reşadiye
- Almus
- Zile
- Turhal
Niksar Tokat’ta Alevi Bektaşi inancının önemli noktaları da vardır.
Bunların başlıcaları şunlardır:
Emir Şeyh Yakup Ocağı, Hacı Bektaş Veli Tekkesi’ne bağlıdır.
- Bostankolu Ocağı
- Seyit Bilal Ocağı
- Kesikbaş Ocağı
Tokat’ta ayrıca pek çok Alevi köyü ve cemevi de mevcuttur. Fakat Tokat’ta Sünni nüfus da çoktur. Nüfusun büyük bölümü Sünni olup, Alevi nüfusu önemli bir azınlık olarak yaşamaktadır. Bu nedenle, Tokat’ın Alevi bir il olduğunu iddia etmek yanlıştır. Tokat’ta Alevi ve Sünni nüfusun önemli bir bölümü birlikte yaşamaktadır.
Tüürkiye'deki alevi şehirleri:
Alevîler’in Türkiye’deki nüfusu, İstanbul bölgesinde yaşayanların üçte birini oluşturmaktadır. Alevîler’in yoğunlukla yaşadığı diğer bölgeler ise Ankara, Adana, Bursa, Antalya, Aydın ve Damal şehirleri ile Orta ve Doğu Anadolu’daki Erzincan, Sivas, Malatya, Tunceli illeridir. Türkiye’de Alevî köyü sayısı en fazla olan il Sivas’tır. Sivas’ta 60’ı karışık olmak üzere yaklaşık 460 Alevî köyü vardır.
Sivas’ı takiben, Tunceli, Erzincan, Tokat, Çorum, Kahramanmaraş, Bingöl, Amasya, Erzurum, Malatya, Adıyaman, Yozgat, Hatay, Elazığ, Muş, Balıkesir, Mersin, Kars, Adana, Ankara, Eskişehir, Gaziantep, İzmir, Kırıkkale, Kütahya ve Ordu illerinde de Alevî köyleri bulunmaktadır.
- Alevîler sadece Anadolu’da değil, Rumeli, Balkanlar, Arnavutluk, Batı İran, Luristan, Kuzey Irak, Horasan gibi bölgelerde de yaşayan çeşitli gruplardan oluşmaktadır. Bu gruplar kendilerine Bektâşî, Yâresânî, Kakai, Ali İlâhî gibi isimler vermektedir. Bazıları da “Alevî-Kürtler” olarak tanımlanmaktadır.
- Alevîler genellikle merkezî otoritenin etkisinin az olduğu dağlık yerlerde bulunmaktadır.
- Alevî nüfusu konusunda farklı kaynaklar farklı rakamlar vermektedir. Cem Vakfı başkanı 25-30 milyon, Konda Araştırma ise %5 oranında olduğunu iddia etmektedir.
- Alevîlik ile ilgili olarak Bektâş’iyye, Nusayr’iyye, Yezdânizm, Ali-İlâhîler, Yâresânîler ve Yezîdîler gibi kavramlara da bakılması önerilmektedir.
- Alevîler sadece bu bölgelerde değil, Avusturya, İsrail, Lübnan gibi ülkelerde de varlıklarını sürdürmektedir. Suriye’de ise hem Nusayri (Arap Alevisi) hem de Türk ve Kürt kökenli Alevîler bulunmaktadır.