Semavi dinlerin her birinde kutsal gün de farklıdır. Yahudi geleneğinde ise Şabat ne demek diye sorulduğunda haftanın 7. Günü olan Cumartesi için mutlak bir iş görmezlik günü kabul edilmiş ve bu özel gün için de ‘Şabat’ ismi verilmiştir.
İslam’a göre Cuma günü özel bir kutsallığa sahiptir ve buluğ çağına ermiş tüm Müslümanlar için Cuma namazı farz kılınmıştır. Hıristiyanlarda ise Pazar günü, inançları açısından önemlidir. Her Pazar kiliseye giderek ibadete etmek ve günahlarından arınmak Hristiyanların kutsalıdır.
Yahudiler için Şabat günü ise bir tatil olmaktan çok manevi anlamda güçlenmeyi ifade eder. Şabat gününde fiziksel bir güç harcanarak herhangi bir iş yapılması Yahudilik dini tarafından yasaklanmıştır.
Gündeme bomba gibi düşen Yahudi tünelleri, bir yandan da Şabat tünelleri olarak adlandırılıyor. Şabat ne demek sorusu da merak edilenler arasında yerini alıyor. İşte, detaylar…
Şabat Nedir Ne Demek? Şabat Hangi Gün?
Musevilerin kutsal günü olan Şabat, Cumartesi gününü kapsamaktadır. İslam’da Tanrı’nın dinlenmeye ihtiyacı olmadığı; çünkü O’nun insani zayıflıklar, yorgunluklar ve dinlenmeye ihtiyaç duymaktan uzak olduğuna inanılmaktadır.
Yahudilerin kutsal kitabı Tevrat’ta ise Tanrı’nın dünyayı 6 günde yarattığı ve yedinci gün ise dinlendiği ifade edilmektedir. Bu sebeple de Yahudiler için her cumartesi, Şabat günüdür.
Şabat her Cuma günü, gün batımı ile başlayıp cumartesi günü gün batımı sonrasına kadar devam etmektedir. Bu süre zarfı boyunca tüm işler durdurulmaktadır. Yahudilikte Şabat kuralları oldukça önemlidir.
Şabat Ne Anlama Gelir?
Şabat, kökeni İbranice olan bir terimdir. Tevrat ve diğer birçok dini metinlerde karşımıza çıkmaktadır. Bu kelime dinlenmeyi ifade eden ‘şbt’ kökünden türetilmiştir. Kuran-ı Kerim’de ise şabat kelimesi yerine, sebt terimi kullanılmıştır. Sebt hem yazı yazmak hem de cumartesi anlamına gelmektedir.
Şabat Şalom Ne Demek?
Şabat ne demek sorusunu cevaplandırdık. Şimdi de hem Yahudilerin sosyal medyada hem de toplum içerisinde birbirlerine dedikleri ünlü söz olan ''Şabat Şalom'' ne demek, onu açıklayalım...
Yahudilerin inancında her Şabat gününde birbirlerine ‘’Şabat Şalom’’ denmesi vardır. Bu söz ise barış dolu bir Cumartesi gününü temenni etmek anlamına gelmektedir.
Bunun bir benzeriyle ise Müslümanların kutsal günü olan Cuma günlerinde ‘’Hayırlı Cumalar’’ sözü ile karşılaşıyoruz.
Şabat Yasakları Nelerdir?
Tevrat’ın ikinci kitabı olan Mısır’dan Çıkış’ta ayrıntılara girilmese de Şabat günleri neler yapılmayacağı açıklanmıştır. Günümüzde ise günümüz koşullarına uygun olarak yasaklar aynı şekilde devam etmektedir.
Mısır’dan Çıkış’ta belirtilen yasaklar aşağıdaki gibidir:
- Ateş yakmak
- Odun toplamak
- Yemek pişirmek
- Yolculuk yapmak
Yahudilerin dinlenme günü olan Şabat günündeki 39 yasak şu şekildedir:
- Taşımak
- Yakmak
- Söndürmek
- Bitirmek
- Yazmak
- Silmek
- Pişirmek
- Yıkamak
- Dilmek
- Yırtmak
- Bağlamak
- Çözmek
- Kesmek
- Çiftçilik
- Bahçecilik
- Koparmak
- Hasat
- Harmanlamak
- Ayıklamak
- Seçmek
- Elemek
- Öğütmek
- Yoğurmak
- Taramak
- Döndürmek
- Boyamak
- Örmek
- Dokumak
- Çözmek
- İnşa etmek
- Demonte etmek
- Yakalamak
- Kesmek
- Yaralamak
- Deri yüzmek
- Deriye krem sürmek
- Parlatmak
- Çizmek
Not: Yahudilerde Şabat kuralları oldukça ciddi uygulanmaktadır. Öyle ki su kaynatmaktan yemek ısıtmaya kadar her şey yasaktır. Şabat günü yenilecek yemekler bir gün önceden hazırlanıp pişirilerek sıcak durabilecekler kaplarda tutulmaktadır.
Haftanın 7.günü olan Şabat’ta Yahudiler gün boyu dinlenmektedir. Tevrat okur ve Sinagog’a giderek dua ederler. Şabat gününde Tevrat okumak dışında başka bir şey okunmasına da izin verilmiyor.
Şabat Sofrası: Şabat Yemekleri
Şabat ne demek sorusunun ardından bu gün için hazırlanan yemeği anlatalım istiyoruz. Şabat gününde sofrada toplanmak ve aile olarak yemek yemek oldukça önemlidir. Sofra önceden hazırlanmaktadır.
Sofraya en güzel yemek tabakları çıkarılır ve beyaz örtü serilir. Diğer günler için şart olmasa dahi Şabat sofrasının olmazsa olmazlarından biri de Şabat mumlarının dışında; Kiduş bardağı ve iki bütün ekmeğin masada bulunması gereklidir. Bu ögelerin her birinin bir simgesi bulunmaktadır.
Sofradaki ögelerin simgesel anlamları aşağıdaki gibidir:
- Beyaz Örtü: İsrailoğullarının çölde geçirdikleri zamanda yedikleri ve tüm toprağı örten beyaz renkli yiyecek ‘’manna’’nın anısı için sofralarına beyaz örtü sermektedirler.
- Kiduş Bardağı: Bu bardağın ebatı en az 3.3 oz. (1/10 lt civarı) şarap alabilmesi gerekiyor. Böylelikle kiduş yapılabilir.
- Şabat Ekmekleri: Mısır’dan çıkışta çölde kalınan süre için Tanrı’nın yolladığı gökten gelen ‘’manna’’ ile beslenmişlerdir. Fakat Şabat günü rahatlıkla dinlenebilmeleri için Tanrı haftanın 6. Gününde iki katı kadar manna yollamıştır. Sofrada iki adet ekmeğin bulunması bu sebepledir.
- Şarap: Kiduş’un söylenebilmesi için kaşer ve üzümden yapılmış olan şarap gereklidir.
Şabat yemeği sırasında da uygulanması gereken kurallar bulunmaktadır. Bu haliyle bir şölene benzeyen Şabat yemeği Kabalat Şabat ve Arvit duasından sonra ailenin masa etrafında toplanarak ‘’Şalom Alehem’’ şarkısını söylemesi ile başlar.
Şabat ne demek, Şabat günü ne yapılır sorularına cevap verdik!
